Leijonasydän (2013)

Score:  6.0 / 10

Naast onder andere Clio Barnard (The Selfish Giant) en Anthony Chen (Ilo Ilo) noemde Variety ook Dome Karukoski als één van de tien regisseurs om in het oog te houden. Karukoski is bij ons, ondanks zijn oeuvre van al vier speelfilms, niet echt een bekende. De Cypriotische Fin bracht onlangs zijn vijfde film uit, Leijonasydän, ook wel Heart of a Lion, over een ex-gedetineerde neonazi die verliefd wordt op een vrouw die een donkergekleurd kind overgehouden heeft uit een vorige relatie. In België was de prent vooralsnog enkel te bekijken op het Brussels Film Festival.

Hoewel het “liefde vs. principes” verhaal niet nieuw is, weet Karukoski via een relatief boeiende karakterstudie toch wat toe te voegen. Teppo, een neonazi die verliefd wordt op de Finse schone Sari, poogt zijn vaderlandslievende racisme om te zetten in een eermoraal die vrij is van racistische bevooroordeeldheid. Al snel blijkt 'ras' een minder grote rol te spelen dan 'eer' en aanvaardt hij Sari's kind Ramadhani als het zijne. Wanneer dat kind ook nog eens een moslim blijkt te zijn, is voor Teppo een cruciaal moment aangebroken: weg gaan bij Sari of Ramadhani een plaats geven in zijn leven.

De film focust zich heel erg sterk op de problemen die een neonazistische ideologie kunnen te weeg brengen in de huislijke en microsociale sfeer. Teppo's halfbroer Harri is namelijk ook een lid van de bende neonazi's en die heeft het nog een pakje moeilijker om Ramadhani te aanvaarden. Karukoski weet met Teppo een interessant personage neer te zetten dat de conflicten probeert te kanaliseren zonder zijn (nazistische) eigenheid te verliezen. Alleen ontbreekt het de film nogal wat aan sociale context en blijft het portret daarom wat aan de oppervlakte hangen. Dat hoeft niet altijd een tekortkoming te zijn, maar in Leijonasydän is de schets van de neonazi's nogal conventioneel en is Teppo's ontwikkeling de enige echt boeiende plotlijn.

Deze film is dan ook eerder een karakterstudie dan een intelligente of creatieve kijk op neonazisme zoals in onder meer This Is England of Adams Æbler. Als karakterstudie schiet hij hier en daar echter te kort. Zo weet acteur Peter Franzén (Teppo) te beklijven, maar blijft het getormenteerde karakter van de levensbeschouwelijke keuzes die hij moet maken uit. De innerlijke strijd lijkt eerder uitgevochten te worden met Harri, die vaak niet veel meer is dan een karikatuur, dan met zichzelf. De rauwheid van het neonazistische milieu waarin de film zich grotendeels afspeelt, is bovendien nergens te bespeuren in de filmstijl. Het eindresultaat is een onderhouden, zij het weinig memorabel stukje Finse cinema.

Het is dan ook eerder curieus dat Karukoski door Variety in dezelfde lijst werd vermeld als Barnard en Chen, die toch veel dieper wisten te graven en met hun films globale problemen in een microklimaat in beeld wisten te brengen. Leijonasydän is niet zonder verdienste en zal zeker een publiek weten aan te spreken, alleen leverde de film niet het gewenste effect bij me op door de eerder conventionele aanpak.

Trailer LEIJONASYDÄN

Guardians of the Galaxy (2014)

Score:  7.0 / 10

Als er één franchise is waarmee Hollywood vandaag zekerheid op scoren heeft, dan is het wel elke (co-)productie met Marvel Studios. Van de zes grote studio's die vandaag de toon zetten, zijn er vier die serieuze munt slaan uit dat universum. Columbia met The Amazing Spider-Man, 20th Century Fox met de X-Men en Paramount (tot 2011) en Disney (vanaf 2012) met de Avengers. Met Guardians of the Galaxy komt er nog een horde superhelden bij die klaar staan om de wereld te veroveren.

Of dat toe te juichen is, hangt af van je voorkeur evenals je positie tegenover Hollywood. Net als alle andere Marvel films, bulkt ook deze prent uit van de epische muziek, bombastische actiechoreografie, oeverloze cgi's en talloze oneliners. Inhoudelijk gebeurt alles met een grote knipoog en wordt de zelfrefererende humor verdergezet die ook The Avengers, Iron Man 3 en Captain America: The Winter Soldier reeds typeerden.

In Guardians of the Galaxy, geregisseerd door James Gunn (bekend van de superheldenparodie Super), nemen vijf kleurrijke outlaws het op tegen een prototypische schurk die een hele planeet wil vernietigen. Terwijl de Avengers de Aarde proberen te beschermen, staan Star-Lord, Gamora, Drax, Groot en Rocket in voor de bescherming van ons universum. Even sarcastisch, bijdehand en eigenzinnig als Tony Stark en co. krijgen we alle superheldenclichés over ons heen met dezelfde lading ironie die Marvel de laatste jaren zo typeert. Die ironie heeft nooit echt gewerkt omdat ze vaak niet meer is dan een inventief trucje om megalomane cinema aan de man te brengen. Eén keer lukt dat, een tweede keer prik je er door, vanaf de derde keer lijkt het trucje zowat al haar kracht verloren te hebben.

Bijval voor deze commerciële big budget film is me dan ook een stap te ver. Al moet ik wel toegeven dat het nieuwe superheldenteam een (relatief) frisse wind is in een landschap dat al meer dan zes jaar door dezelfde figuren gedomineerd wordt. Deze frisheid werkt beter dan de ironie waarmee deze films hun sérieux pogen te relativeren. Want hoe je het ook draait of keert, het is niet uitzonderlijk dat Marvelfilms twee tot zelfs vijf keer hun geïnvesteerde budget terugverdienen. Het zijn bastionnen van kapitalistische marktwerking en op dat vlak ontbreekt het deze films integraal aan ironische zelfreferentie. De helden die ten toon worden gesteld in de films, bevechten dan ook alleen maar zeer voor-de-hand-liggende bad guys en hoewel er voor vrijheid gestreden wordt, is die vrijheid steeds de stereotype Amerikaanse vrijheid waar ieder weldenkend individu al decennialang doorheen heeft geprikt.

In Guardians is dat niet anders. Star-Lord en co. trekken ten strijde tegen de nietsontziende Ronan, een radicaal die totale vernieling wil brengen om enkele oude rekeningen te vereffenen. Hij brengt de vrijheid in gevaar van Xandar, één van de (fictieve) planeten uit de Andromedanevel. De helden van dienst, niet bepaald onderlinge vriendjes, vinden elkaar dan toch voor een gemeenschappelijke strijd tegen Ronan en de zijnen. Zelfs een alliantie met het Nova korps, de krijgsmacht van Xandar, is niet uitgesloten. Zoals dat gaat in de Marvelfilms, is het “eind goed, al goed” en krijgen we meteen een aanzetje voor een (hele hoop) sequel(s).

Hollywood heeft ongetwijfeld ergere jaren gehad als het op superheldenfilms aan kwam. Met Captain America: The Winter Soldier, The Amazing Spider-Man 2, X-Men: Days of Future Past en Guardians of the Galaxy heeft Marvel er een relatief vernieuwend jaar op zitten. Niet dat deze films een plaats in de geschiedenisboeken verdienen, maar in Tinseltown innoverend zijn, is als verwachten van een rechtse regering dat ze hun besparingsbeleid heroverwegen. De onwaarschijnlijke mainstreaming van een niche zoals Marvel zal dan ook nooit de dada worden van menig cinefiel, maar ze heeft wel een generatie in haar ban. Of dat een duurzaam gegeven is, zal de tijd uitwijzen. Ondertussen kunnen we, al dan niet op ironische wijze, genieten van het al bij al nog niet zo verschrikkelijke Guardians of the Galaxy.

Trailer GUARDIANS OF THE GALAXY